રોજ સવારે રમણલાલ ત્રીજા માળની ગેલેરીમાં છાપું લેવા હાજર હોય.. અને બારીમાં એમની દીકરી અમી ફેરિયા સાથે નજર મિલાવવા. એ એમનાં ફ્લેટ પાસે આવે એ પહેલા સાઇકલની ઘંટડી વગાડતો અને એ બન્ને પોતપોતાના કામે ડોકું બહાર કાઢતાં, આ નિત્યક્રમ.. એ ત્રણ દિવસના બ્રેક બાદ ફરી છાપું નાંખવા આવ્યો, ગેલેરી ભરેલી […]
Gopal Khetani
133 posts
મેં દોડીને લોટવાળા હાથે જ ફોન ઉપાડ્યો. “હા, બોલો કરૂણાબેન કેમ છો? અમે આજે જ તમને ફોન કરવાના હતા. બહુ દિવસથી જૂઈ સાથે વાત નહોતી થઈને! હેં….?” મારી રાડ પડી ગઈ. હાથમાંથી રિસીવર પડી ગયું. મારી ચીસ સાંભળી એ ઉતાવળે બહાર આવ્યા. ફોનનું સ્પીકર કંઈ બોલી રહ્યું હતું. એમણે ચૂપચાપ […]
તંબુની બહાર હોર્ડિંગ વંચાતું હતું, “મહોરાં મહેલ.” આવકારો ગુંજી રહ્યા હતા. “આઈયે… આઈયે… મહેરબાન…કદરદાન… મહોરાં મહેલ…એક અજાયબ મહેલ.” કુંતલ ‘પ્રવેશ’ તરફ આગળ વધી. દરવાને ઝૂકીને કુંતલને આવકારી. કુંતલ તો આગળ વધી પણ ઝૂકેલો દરવાન ભેદી રીતે મલક્યો. મહોરાં જ મહોરાં… ફરતી ફરતી કુંતલ એક મહોરાં પાસે થોભી,‘તો જ પહેરો, જો […]
પંચતારક રેસ્ટોરન્ટમાં પાછલા બારણેથી દાખલ થઈ તેણે વેઇટરનો શ્વેત ઈસ્ત્રીટાઈટ યુનિફોર્મ ધારણ કરી લીધો. યુનિફોર્મપર ડાઘ, ધબ્બા ન પડે તેનું ખાસ ધ્યાન રાખવું પડતું. કેટલીય વાર થતું,’આ નોકરી છોડી દઊં.’ મનમાં પડેલી કેટલીયે કરચલીઓ અને જીવનની કાળાશ મનમાં જ ધરબી દીધી. ચહેરા પર બને તેટલી સ્વસ્થતા અને હસતા હોઠ સાથે […]
પોનીટેલમાં બંધાયેલા કાળા વાળ, સાદો પરંતુ આકર્ષક ડ્રેસ, મક્કમ ધીમી અવાજ વિહીન ચાલ. ચાલીસથી પચાસ વર્ષ વચ્ચેની ઉમર. સંપૂર્ણ શાંત, એકાગ્ર ચિત્ત, સ્વસ્થ મનની સ્વામિની, આત્મવિશ્વાસથી છલકાતો ધીર ગંભીર ચહેરો. કોઈ પણ પરિસ્થિતિ સામે લડી લેવાની હિંમત એની આંખોમાં દેખાય છે. આ એક બદલાવ છે, જેને લીધે એની ઉમર અત્યારે છે એ કરતાં દસ વર્ષ ઓછી દેખાય છે.
“ગાગરમાં સાગર કેમ ભરવો?” આ સવાલનો જવાબ હું સર્જન ગૃપ થકી શીખ્યો છું. ૨૦૧૩માં અક્ષરનાદ વેબસાઈટ થકી જીજ્ઞેશભાઈના સંપર્કમાં આવ્યો. અક્ષરનાદ પર ગુજરાતી સાહિત્યનો રસથાળ માણતાં માણતાં માઇક્રોફિક્શન નામની વાનગી ચાખી. માઇક્રોફિક્શન ગમવા લાગી. અને તે કારણસર જ અક્ષરનાદ આયોજિત પહેલી માઇક્રોફિક્શન સ્પર્ધામાં ભાગ લીધો. માઇક્રોફિક્શન લખવાની મજા આવતી ગઈ. જીજ્ઞેશભાઈએ માઇક્રોફિક્શનમાં રસ ધરાવતાં મિત્રોનું એક ગૃપ શરુ કર્યું. હું પણ હોંશે હોંશે આ ગૃપમાં જોડાયો. છ શબ્દોની વાર્તાથી લઈને થીમ અને પ્રોમ્પ્ટ અનુસાર વાર્તાઓ લખવાનું શરુ કર્યું. આ ગૃપમાં મારા જેવા નવોદિત સીવાય ગદ્ય-પદ્ય જગતના દિગ્ગજ પણ સામેલ હતાં.
૧૯૧૪માં એક ઉચ્ચ બંગાળી વિદ્વાનના ઘરે મારો જન્મ. અમારા ઘરમાં પહેલેથી જ સાહિત્ય અને કલાનું વાતાવરણ હતું, રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની મારા ઘરે આવન-જાવન હતી અને અમે પણ શાંતિનિકેતનમાં જઈ એમની પાસે રોકાતાં. આ કારણોથી જ કદાચ હું પણ વિદુષી ગણાતી. બહુ નાની ઉંમરે કવિતા રચતી થઈ ગયેલી. રવીન્દ્રનાથ ટાગોર મારો પ્રથમ પ્રેમ હતા તેવું એ કહેતો, એ એટલે મિર્ચા યુકલીડ્સ. હું ત્યારે એક મુગ્ધા હતી. મોટી આંખો, લાંબો-કાળો કેશકલાપ, શ્યામલ વર્ણની નાજુકશી હું સુંદર ગણાતી. સોળ વર્ષની હતી ત્યારે મિર્ચાને પ્રથમવાર મળી, મળી તો શું - એણે મારા ઘરના એક ઓરડા ઉપર કબજો જ કરી લીધો; અને ધીરે ધીરે મારા દિલ ઉપર પણ. મિર્ચા યુકલીડ્સ એક ફ્રેન્ચ હતો જે મારા પિતાજી પાસે ભણવા આવ્યો હતો. બંગાળી વાતાવરણમાં એક વિદેશી ગોરો પડછંદ યુવાન આવી ભળી રહ્યો હતો. સ્વાભાવિક રીતે હું એની તરફ ઢળી રહી.
હું મારા મિત્ર સાથે વાત કરતી એક લાઈબ્રેરીમાં ચાલી રહી હતી. "પોસ્ટઓફિસના અલી ડોસા કરતા પોસ્ટ ઓફિસની ભીંતો, બારણાં, બારી; એ અલી ડોસાને જોઈ શું વિચારતા હશે એ જાણવું વધુ ગમે. આસપાસની વસ્તુઓમાં સજીવારોપણ કરવું, એમની દ્રષ્ટિએ જોવું, એ વિચાર જ અદ્રુત છે." મારી મિત્ર મારી સામે હસીને બીજા પુસ્તક શોધવા આગળ વધી. પાસેના શેલ્ફમાંથી અચાનક સિંહાસન બત્રીસીનું પુસ્તક મારા પગ પાસે આવી પડ્યું. "મારી દ્રષ્ટિએ જોઈ શક્શો?"
જીવ – મીનાક્ષી વખારિયા હવે બચ્યા-ખૂચ્યા શ્વાસ ડચકિયા લઈ રહ્યા છે. આપ્તજનો મારી અંતિમક્રિયાની તૈયારીમાં પણ લાગી ગયા હશે. તોયે હું હજી અગતિયાની જેમ આઈ.સી.યુ.ના દરવાજા તરફ મીટ માંડી રહ્યો છું. મારું દિલ કહે છે કે મારી હાલતના સમાચાર તારા સુધી પહોંચ્યા જ હશે. તું આવ્યા વગર નહીં રહે એની મને […]
ઊંજણ – ભારતીબેન ગોહિલ કુંતલ ફોટો ધરીને બોલેલી, “જુઓ, આપણા દીકરા… તેનો પરિવાર ને મસ્ત મજાનો દરિયાકિનારો.” ‘દીકરા અને વહુઓ..ફોટામાં જોતા તો આંખોને ટાઢક આપે પણ સંબંધની વાતે હૈયું ચીરી નાખે એનું શું?’ મારાથી મનોમન બોલી જવાયું. કુંતલતો તેની મસ્તીમાં જ હતી. કહે, “મેં તો એકેએકના ચહેરા જોયા..કેવા ખીલેલા છે […]
સ્પર્શ- નિમિષ વોરા મને હતું કે હવે આંખ ખુલશે તો સ્વર્ગના દ્વાર સામે જ.. પણ ના, ફરી એ જ અંધારું.. કેટલા કલાકો ગયા હશે? કે દિવસો? એક એક ક્ષણ યુગ જેવી લાંબી.. જેટલું જોર હતું એટલું એકઠું કરી બૂમ પાડી, “હેલ્પ.. હેલ્પ.. હેલ્પ..” પાછો આવ્યો માત્ર પડઘો.. “હરી કાકા.. હરી […]
ડીમલાઇટ – અનુજ સોલંકી રાજકુમાર સિદ્ધાર્થે ફરી પ્રશ્ન કર્યો, “છન્ન, આ કોણ છે જે ખૂણામાં તરફડી રહ્યો છે?” પલટાતા પાના સાથે વિરાજ વધુ દૃઢ બનતો ગયો. ‘…ને સિદ્ધાર્થ યશોધરા અને રાહુલને મૂકી સત્યની શોધમાં નીકળી ગયો.’ “તો શું હું પણ?” ડીમલાઈટના અજવાળે તેણે પુસ્તક બાજુ પર મૂક્યું. “હજી જાગો છો?” […]
એલાર્મ – હાર્દિક કલ્પદેવ પંડ્યા મારી આંખમાં આંખ પરોવી એણે મારો હાથ પકડ્યો અને કહ્યું, “દુષ્યંત, તેં આવું વિચાર્યું જ કેમ કે, તું મારે લાયક નથી?” મને ભેટતા સાથે એ બોલી, “હું પણ તને પ્રેમ કરું છું!” હું આગળ કંઈ બોલું તે પહેલા જ… “એહસાન તેરા હોગા મુઝ પર…” મોબાઈલ […]
અસ્તિત્વ – હિરલ કોટડીયા “સાહેબ, રાતે હું મારી કેબીનમાં સૂતો હતો ત્યાં અચાનક સામેની હોસ્પિટલની બહાર ઊભેલું કૂતરું જોરથી રડયું. કંઈક અજુગતું થયાનો અણસાર આવતા હું બહાર નીકળ્યો, ત્યાં એક સફેદ કપડાંવાળા, બેઠીદડીના માણસને બંધૂક સાથે બહાર નીકળતા જોયો.” ચોકીદારની જુબાની સાંભળી કોર્ટમાં નિઃસ્તબ્ધતા છવાઈ ગઈ. લોકો પેલા […]
એક બટકું – સોનિયા ઠક્કર “લઈ લે એક બટકું!” વિરાટ શેઠે પોતાના માનિતા નોકર વિજય સામે મીઠાઈ ધરી. રોજની જેમ આજે પણ તેણે એક ટુકડો મોંમાં મૂક્યો. બે કલાકમાં તો હવેલીમાં હોહા થઈ ગઈ. શેઠના મોંમાંથી ફીણ નીકળતું હતું! તરત જ હોસ્પિટલમાં લઈ જવામાં આવ્યા. ત્રણેય દીકરાઓએ વિજય તરફ શંકા […]
ખુલાસો – રાજુલ ભાનુશાલી એણે ડૉરબૅલ વગાડવા હાથ ઉઠાવ્યો પણ દરવાજો ખુલ્લો જ હતો! એના હૃદયના ધબકારા વધી ગયા. એ દરવાજો હડસેલીને ફફડતી ઘરમાં પ્રવેશી. આરામ ખુરશીનું કીચુડ કીચુડ બંધ થઈ ગયું. પિતાની ઠંડી આંખો લોલકવાળા ઘડિયાળ તરફ ફરી. “પપ્પા! આજે એક્સ્ટ્રા લેક્ચર હતું ને એટલે થોડુંક મોડું થયું,” બોલતાં […]
સાંજ – શીતલ ગઢવી સાંજ પડે રોજની આદત મુજબ સતત ચાર ચક્કર મેં બાગની ફરતે લગાવ્યા. છતાંય એ વડીલ બાંકડાના છેડે સહેજ નમેલા જ રહ્યા. મને કોઈ અઘટિત થવાનો અણસાર આવતા હું ત્યાં પહોંચી ગઈ. “અંકલ.. તમે ઠીક તો છો ને..?” “શશશ..!” એક અર્ધ મરેલા જીવડાને પોતાની સાથે લઈ જવા […]
શિખા બાલ્ક્નીમાં રાખેલા આઠ-દસ કૂંડાને ગોટ મારવા બેઠી. નાની ખૂરપીથી કૂંડાની માટીને હળવેથી ઊંચી-નીચી કરી. માટી ઊંચી-નીચી કરતાં એને લાગ્યું કે એ માટીની અંદર જ ક્યાંક નવી કૂંપળ શોધે છે. બસ દર વખતે નવા-નવા રિપોર્ટ કરાવતી વખતે જેમ ડોક્ટરો એની અંદર શોધે છે તેમ! કૂંડામાં થોડું પાણી રેડી કૂંડાને માપસરખો […]
ખાલીપો – વિભાવન મહેતા ટ્રેનમાંથી ઉતરી મેં રોજની જેમ ઓંફીસ જવા માટે ૯.૪૦ની બસ પકડી. કન્ડક્ટર આવ્યો. મેં કહ્યું,”બે લાલ દરવાજા.” કન્ડક્ટરના ચહેરા પરના હાવભાવ જોતાંની સાથેજ બસનું છાપરું તોડીને મારા માથા પર આભ તૂટી પડયું. ‘હા, હવે એ ક્યાંથી હોય?’ મેં કહ્યું,” એક…એક લાલ દરવાજા.” ટીકીટ લઈને સીટ પર બેઠો […]
અલાર્મ – મીરા જોશી અલાર્મ વાગ્યું. બારી બહાર મળસ્કાના આકાશને તાકી રહેલી બે જાગતી આંખોની તંદ્રા તૂટી. ને તેનાથી અનાયાસ બાજુના ખાલી પડખે જોવાઈ ગયું, જ્યાં મૃત સૌભાગ્યના ડૂસકાંઓ હજુ પણ શ્વાસ લેતા હતાં. એના માથા પર હળવું ચુંબન કરી તેણે મલકાતા ચહેરે અલાર્મ બંધ કર્યું અને બંને માટે ટીફીન બનાવવા […]
પીડા – ધવલ સોની બેગ મૂકતી વખતે ટચલી આંગળી ફસાઈ જતાં હળવી ચીસ ફૂટી આવી. મનમાં હતું કે આશ્કા દોડતી આવશે પણ… પહેલાં તો સહેજ તાવ જેવું લાગે કે આશ્કા ધાબળો લઈને ભેટી પડતી. સંબંધોનો એ ગરમાવો હવે મૌનની માવજત પાછળ ઠંડો પડી ગયો હતો. સફરનો રોમાંચ જવાબદારીઓ નીચે ચગદાઈ […]
જિજીવિષા – સંકેત વર્મા યુદ્ધકેદીઓના એ કૅમ્પમાં થઈ રહેલી ગુસપુસમાં મેં સાંભળેલું,”જો તમે મેડિકલ પ્રયોગોમાં ભાગ લેવા તૈયાર થઈ જશો તો બચી જશો…” મને અલગ બૅરેકમાં લઈ જવામાં આવી. ત્યાં મારા જેવી કેટલીય સ્ત્રીઓ હતી. અમારા પર વંઘ્યીકરણના પ્રયોગો કરવામાં આવતા. દરરોજ ગુપ્તાંગમાં જલદ પ્રવાહી નાખવામાં આવતું. પ્રયોગમાં બિનઉપયોગી લાગતી […]
રોટલો – સંજય ગુંદલાવકર સાવ સહજ સુંવાળા હાથો વડે ભીખલાએ મને ભીંતે ચીતર્યો,”તેં આ શું દોર્યું?” મા મલકાઈ. ભીખલો ખભા ઉલાળતા બોખલું હસ્યો,”મા..એ રોટલો છે. તું’ય અહીં આવ. ચલ આને ખાઈએ.” “એ રોટલો નથી.” માની આંખો છલકાઈ,”કોઈ પૂછે તો કહેજે કે, મારો દોસ્તાર છે.” “પણ, તું મારા દોસ્તારને ભૂંસી તો નહીં નાંખે […]
મહોરું – પાર્મી દેસાઈ અન્ય એક સેવિકા એનો હાથ પકડીને આશ્રમના છેવાડાના કક્ષમાં લઈ ગઈ. “નસીબ માન કે હજુ તને આવ્યે માંડ બે દિવસ જ થયા છે ને બાપુએ તારા પર કૃપા વરસાવવાની ઈચ્છા કરી..” “પણ આ કક્ષ તો…” સફેદ ચાદર આચ્છાદિત પલંગ અને ફુલોથી સજેલો રૂમ જોઈ કુંતલના પેટમાં […]